Конфликтот меѓу Израел и Иран влегува во втората недела – Европа се вклучува во дипломатски напори

Женева, 20 јуни 2025 – Израелско-иранскиот конфликт влезе во втората недела, додека меѓународната заедница се обидува да спречи понатамошна ескалација. По неуспешните обиди за преговори со Вашингтон, дипломатите од Германија, Франција и Велика Британија започнаа средби со иранскиот преговарач Абас Арагчи во Женева. Ова е прв значаен западен дипломатски ангажман од почетокот на конфликтот.

Арагчи изјави дека нема простор за дијалог со САД сè додека Израел продолжува со воени напади. „Спремни сме да разговараме со Европејците. Ќе ги сослушаме, но нема компромис додека нашата земја е под напад“, рече тој.

Од европска страна, германскиот министер за надворешни работи, Јохан Вадефул, изјави дека разговорите се условени:

„Отворени сме за преговори, но очекуваме Иран да покаже вистинска посветеност – да се откаже од збогатувањето на нуклеарни материјали за воени цели и да ја вклучи својата ракетна програма во разговорите.“

Клучна тема на преговорите е новиот американски предлог за ограничување на иранската нуклеарна програма – обид за оживување на меѓународниот договор за нуклеарно разоружување.

Во меѓувреме, Белата куќа сè уште не ја дефинирала својата улога во кризата. Портпаролката Керолин Левит пренесе изјава од претседателот Трамп:

„Ќе донесам одлука дали ќе има американска воена интервенција во следните две недели. Преговорите се можни, но ништо не е сигурно.“

Сепак, американските воени подготовки се интензивираат. Според западни медиуми, воени бази на Блискиот Исток се зајакнуваат со транспортни авиони и системи за противвоздушна одбрана.

Од израелска страна, премиерот Бенјамин Нетанјаху изјави дека земјата ќе продолжи со акциите независно од ставот на Вашингтон:

„Ако не добиеме зелено светло од Американците – нема проблем. Ќе дејствуваме сами.“

Од друга страна, иранскиот амбасадор во ОН, Али Бахрени, предупреди:

„Ако САД се директно вклучени во нападите врз Иран, ќе возвратиме. Тврдењата на Трамп се целосно неоправдани.“

Според организацијата „Активисти за човекови права“, досегашниот биланс е тежок – над 600 загинати Иранци и 25 Израелци, со сериозна материјална штета на двете страни.

Европските дипломатски напори продолжуваат, но исходот од кризата останува неизвесен, додека сите страни со внимателност ги следат следните чекори на Вашингтон.